با توجه به اهمیت ویژه گیربکس اتوماتیک در خودروهای امروزی، توجه به سلامت و عملکرد صحیح آن بسیار حائز اهمیت است. این سیستم پیچیده و حیاتی، نیاز به نگهداری و مراقبت مستمر دارد. اگر به درستی از آن مراقبت نشود، به سرعت دچار مشکل خواهد شد. علاوه بر این، هزینه‌های تعمیر گیربکس اتوماتیک گاهی حتی از موتور خودرو هم بیشتر است. به همین دلیل، انجام تست سلامت گیربکس اتوماتیک بسیار مهم است. این آزمایش به شما کمک می‌کند تا هر گونه مشکل یا خرابی احتمالی در اجزای مختلف گیربکس را به موقع شناسایی و رفع کنید. با این کار، می‌توانید از هزینه‌های هنگفت تعمیرات اساسی جلوگیری کرده و از عمر طولانی‌تر گیربکس خود مطمئن شوید.
معرفی انواع تست گیربکس اتومات
گیربکس اتوماتیک، پیشرفته ترین و در عین حال پیچیده‌ترین بخش خودرو است که وظیفه تبدیل توان موتور به حرکت چرخ‌ها را بر عهده دارد. به همین جهت بهتر است که برای تست گیربکس به روش‌های زیر عمل کنید:
تست سطح روغن گیربکس
برای انجام تست سطح روغن گیربکس لازم است که مراحل زیر را دنبال کنید:
- خودرو را در سطح افقی پارک کنید و ترمز دستی را بکشید.
- موتور را روشن کرده و اجازه دهید به درجه حرارت کارکرد برسد. (البته برخی خودروها سطح روغن را در موتور خاموش بررسی می‌کنند که باید به دفترچه راهنما مراجعه شود)
- گیج روغن (میله اندازه گیری روغن گیربکس) را پیدا کنید که معمولا در نزدیکی محل اتصال گیربکس به موتور قرار دارد.
- میله را بیرون بیاورید، با دستمال پاک کنید و دوباره به طور کامل وارد گیربکس نمایید. در این مرحله احتیاط کنید، چرا که ممکن است روغن کمی گرم باشد.
- روی میله اندازه گیری علامت‌هایی وجود دارد که برخی از آنها شامل پر و خالی یا گرم و سرد خواهد بود. سطح روغن باید بین علامت پر و خالی یا سرد و گرم قرار داشته باشد. اگر پایین تر از حد مجاز باشد، باید روغن جدید اضافه شود.
پس از بررسی سطح روغن، برای چک کردن کیفیت روغن باید میله اندازه گیری را با دقت بررسی کنید. در صورتی که رنگ روغن شفاف و قرمز مایل به نارنجی باشد، روغن با کیفیت است. اگر روغن تیره و کدر شده باشد، نشانه فرسایش آن است و نیاز به تعویض دارد. در صورت مشاهده ناخالصی، ته نشست و یا بوی سوختگی نیز روغن باید فوری تعویض شود.
برای انتخاب روغن گیربکس مناسب باید به طبقه بندی API، رده بندی SAE و توصیه‌های OEMs توجه کرد. این اطلاعات معمولا توسط خودروسازان در دفترچه راهنما ارائه می‌شوند. اگر دفترچه راهنما در دسترس نباشد، می‌توان به فروشگاه معتبر GSP که فروش لوازم یدکی خودروهای کیا و هیوندای را انجام می‌دهد، مراجعه کرد تا با بررسی مشخصات گیربکس، روغن مناسب پیشنهاد شود. چرا که استفاده از روغن نامناسب می تواند به گیربکس صدمه بزند.
تست نشتی روغن گیربکس
پایش و نگهداری گیربکس خودرو بسیار مهم است، زیرا نشت روغن گیربکس می‌تواند به سیستم انتقال قدرت آسیب برساند. به همین دلیل، شناسایی به موقع علائم نشت روغن و اقدام سریع برای رفع آن ضروری است. برای تشخیص نشت روغن گیربکس، باید چند معیار کلیدی را در نظر گرفت:
- بررسی ظاهری: در صورت وجود لکه‌های روغنی زیر خودرو در محل گیربکس، احتمال نشت روغن وجود دارد. رنگ این لکه‌ها می‌تواند نشان دهنده وضعیت روغن گیربکس باشد. رنگ روشن به معنای تازگی و رنگ تیره به معنای فرسودگی روغن است. وجود لکه‌های قرمز رنگ روغن زیر خودرو، یکی از بارزترین علائم نشتی روغن گیربکس اتوماتیک است.
- آزمون بویایی: بوی سوختگی روغن یا بوی روغن تازه از محل گیربکس می‌تواند نشانه نشت روغن باشد. در این حالت توجه داشته باشید که روغن گیربکس بوی مشخصی دارد که آن را از سایر مایعات خودرو متمایز می‌کند.
- بررسی سطح روغن: کاهش سطح روغن گیربکس طی زمانی کوتاه می‌تواند نشانه نشت آن باشد. حتما سطح روغن را با میله مخصوص چک کنید و در صورت کاهش، به دنبال علت آن باشید.
- صدا و ارتعاش: در صورت وجود صداهای غیرعادی و ارتعاشات شدید در گیربکس، احتمال نقص در آن وجود دارد که شاید به علت نشت روغن باشد.
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، سریعا نسبت به بررسی تخصصی گیربکس اقدام کنید تا از تشدید مشکل پیشگیری شود. تشخیص به موقع نشت روغن، می‌تواند از آسیب به قطعات گیربکس جلوگیری کند.
تست عملکرد دنده‌ها
تست عملکرد صحیح دنده‌ها یکی از مهم‌ترین عوامل در رانندگی ایمن و مطلوب است. بررسی وضعیت گیربکس باید به صورت دقیق و جامع انجام شود تا مشکلات احتمالی شناسایی و برطرف شوند. نخست باید به عملکرد صحیح هر دنده در زمان تعویض آن توجه کرد. علائم مشکلات گیربکس شامل لرزش، صداهای غیر معمول و عدم تعویض دنده به موقع است که باید مورد بررسی قرار گیرند. در مورد گیربکس اتوماتیک، نحوه رانندگی راننده نقش مهمی در بروز مشکلات دارد. تغییر ناگهانی و نادرست در وضعیت دنده و سرعت، به مرور زمان باعث فرسودگی قطعات کامپیوتری گیربکس و در نهایت بروز مشکلاتی مانند تقه زدن می‌شود.
تست حرکت و رانندگی در شرایط مختلف، به شناسایی مسائلی مانند تأخیر در تعویض دنده، تقه زدن و کمبود کشش کمک می‌کند. برای این منظور ابتدا با سرعت متوسط و در مسیر صاف رانندگی کنید و به سروصدا و لرزش گیربکس دقت نمایید. سپس با حرکت در سربالایی و شتاب گیری سریع، عملکرد گیربکس را در شرایط سخت‌تر بررسی کنید. در مورد گیربکس اتوماتیک، گیربکس سالم باید بدون هیچ گونه صدا و با تعویض دنده روان دنده‌ها را جا به جا کند. اما اگر احساس لیز خوردن دنده‌ها در هنگام تعویض وجود دارد، نشانه کمبود روغن گیربکس است که باید سریعا به آن رسیدگی شود.
تست کامپیوتر
برای انجام تست کامپیوتر ابتدا با استفاده از ابزار تشخیصی (دستگاه دیاگ)، گیربکس اتوماتیک خودرو بررسی می‌شود. این ابزار قادر است به راحتی هرگونه خطای موجود در سیستم گیربکس را شناسایی کند. کدهای خطای دریافت شده از طریق این دستگاه، نشان دهنده نقاط ضعف و مشکلات موجود در این سیستم هستند. کدهای خطا یا DTC(Diagnostic Trouble Codes) منحصر به فرد هستند و توسط واحد کنترل الکترونیکی (ECU) خودرو ایجاد می‌شوند. این کدها اطلاعات دقیقی درباره نوع و محل مشکل ارائه می‌دهند. متخصصان با بررسی و تفسیر این کدها می‌توانند به سرعت و با دقت بالا، ریشه مشکل را شناسایی و رفع کنند.
کدهای خطا شامل دو دسته اصلی هستند که عبارتند از:
- کدهای عمومی (Generic Codes) که توسط همه سازندگان به صورت استاندارد استفاده می‌شوند.
- کدهای اختصاصی (Manufacturer Specific Codes) که توسط هر سازنده خودرو به صورت منحصر به فرد تعریف می‌شوند.
تفسیر کدهای خطای دیاگ گیربکس
کدهای خطای دیاگ مانند یک زبان شخصی خودرو هستند که به شما کمک می‌کنند تا ایرادات و مشکلات آن را شناسایی کنید. هر کد خطا با یک مجموعه از حروف و اعداد نمایش داده می‌شود و هر کدام از این اجزا معنای خاصی دارند. در ادامه به تفسیر کدهای خطاهای دیاگ می‌پردازیم:
1. تشخیص نوع مشکل
اولین کاراکتر (حرف) در کد خطا، نشان دهنده سیستم معیوب در خودرو است:
P: مشکلات مربوط به موتور، گیربکس یا سیستم انتقال قدرت
C: مشکلات مربوط به شاسی، مانند فرمان، تعلیق و ترمز
B: مشکلات مربوط به بدنه و سیستم‌های الکتریکی
U: مشکلات مربوط به ارتباطات و شبکه
با شناخت این حروف اولیه، می‌توانید بفهمید کدام قسمت از خودرو دچار مشکل شده است. سپس با جزئیات بیشتری که در ادامه کد خطا آمده‌اند، می‌توانید ایراد را با دقت بیشتری شناسایی کنید. به عنوان مثال، کد خطای «P0171» به این معناست که مشکلی در سیستم سوخت رسانی موتور به وجود آمده است. با این اطلاعات ساده، می‌توانید اقدامات اولیه را برای رفع این مشکل انجام دهید.
2. تمایز بین کدهای اختصاصی و استاندارد
کدهای خطای دیاگ از 5 کاراکتر تشکیل شده‌اند که هر یک معنای خاص خود را دارند. نکات اصلی تفاوت بین کدهای اختصاصی و استاندارد به شرح زیر است:
- اگر دومین کاراکتر عدد 0 باشد، کد خطا استاندارد است و در همه خودروها به یک عیب واحد اشاره دارد.
- اگر دومین کاراکتر عدد 1 باشد، کد خطا اختصاصی سازنده بوده که ممکن است معنای آن از خودرویی به خودروی دیگر متفاوت باشد.
3. رسیدن به جزئیات بیشتر
در کدهای خطای دیاگ، سومین کاراکتر نشانگر زیر سیستم معیوب است. این کاراکتر می‌تواند یکی از اعداد ۰ تا ۸ باشد که هر کدام به بخش خاصی از سیستم خودرو اشاره دارد:
- 0: سیستم سوخت، هوا و کنترل آلایندگی
- 1: اندازه‌گیری سوخت و هوا
- 2: اندازه‌گیری سوخت و هوا (فقط در خودروهای انژکتوری)
- 3: سیستم احتراق و جرقه زنی
- 4: کنترل آلایندگی
- 5: کنترل سرعت و دور آرام
- 6: کامپیوتر و مدار خروجی
- 7 و 8: سیستم انتقال قدرت
4. رمزگشایی نهایی کد خطا
در نهایت، کاراکترهای چهارم و پنجم کد خطا، با ظرافت کامل، قطعه یا زیرسیستم مشکل‌دار را به صورت دقیق مشخص می‌کنند. این دو کاراکتر اعدادی بین ۰۰ تا ۹۹ هستند که هر کدام معنای خاصی دارند؛ به عنوان مثال، در کد P0301، ۰۱ نشان‌دهنده مشکل در جرقه زنی سیلندر ۱ است.
در نهایت، توصیه می‌شود تست گیربکس اتومات را به صورت دوره‌ای انجام دهید و برای انجام این کار صرفا منتظر روشن شدن چراغ هشدار خودرو نباشید. این امر به شناسایی زودهنگام مشکلات جزئی و پیشگیری از تبدیل شدن آنها به خرابی‌های بزرگ‌تر کمک می‌کند.
خرید قطعات یدکی اصل از فروشگاه GSP
نگهداری مناسب از قطعات مصرفی خودرو از جمله گیربکس، نقش بسیار مهمی در بهبود عملکرد آن ایفا می‌کند. این امر نه تنها موجب کاهش مصرف سوخت می‌گردد، بلکه در کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری خودرو بسیار تأثیرگذار است. در هنگام تهیه قطعات یدکی، توجه به اصل بودن و کیفیت بالای آن ضروری است. بدین منظور، فروشگاه GSP گزینه‌ای مناسب محسوب می‌شود که امکان خرید حضوری و غیرحضوری لوازم یدکی هیوندای و کیا را با بهترین نرخ ممکن برای شما فراهم کرده است.