اگر صاحب خودرو هستید، حتما بارها اصطلاح شاتون زدن را شنیده‌اید، اما ممکن است هنوز مفهوم آن را ندانید. شاتون قطعه‌ای است که ارتباط میان میل لنگ و پیستون را برقرار میکند و نقش اساسی در موتور خودرو برعهده دارد و به طور کلی به خراب شدن آن، شاتون زدن گفته میشود. با این وجود، بسیاری از رانندگان، تنها شکستگی شاتون را معنی این اصلاح می‌دانند. حال بیایید با شاتون و کارکرد و علت خرابی آن در خودروی کیا سراتو آشنا شویم.
شاتون چیست؟
شاتون قطعه‌ای مهم در پیشرانه خودروی شما است. برای به حرکت در آمدن خودرو، نیاز است که ارتباطی میان میل لنگ و پیستون برقرار شود، این ارتباط به وسیله شاتون مهیا میشود. در سیلندرها انفجار رخ می‌دهد و پیستون را به صورت رفت و برگشتی به حرکت در می‌آورد. حال این حرکات رفت و برگشتی، برای به حرکت در آوردن خودرو باید به حرکات دورانی تبدیل شوند. بدین صورت که ضربات پیستون ابتدا به شاتون و سپس به میل لنگ انتقال می‌یابد. از این رو آن را از جنس فولاد می‌سازند.
شکل ظاهری شاتون
شاتون کیا سراتو دارای سه قسمت اصلی هستند. این سه قسمت شامل:
سرکوچک
این قسمت از شاتون همان نقطه‌ای است که با کمک گژن پین با پیستون ارتباط دارد. سرکوچک شاتون، به ساق آن متصل بوده و یکپارچه است. در حقیقت سرکوچک، یک یاتاقان ایجاد میکند که درون آن یک بوش تعبیه شده. بوش قسمتی از سرکوچک یاتاقان است که با گژن پین برخورد دارد و به همین علت برای جلوگیری از ساییدگی آن را از جنس برنج و یا مس می‌سازند.
بیشتر بخوانید: مزایا و معایب کیا سراتو
بدنه
دومین قسمت مهم شاتون، بدنه آن است. بدنه همان اتصال دهنده سرکوچک و بزرگ قطعه به یکدیگر است و آن دو را به‌صورت یکپارچه در می‌آورد. با به حرکت درآمدن پیستون، ضربات آن ابتدا به یاتاقان، بدنه و سپس به سر بزرگ انتقال می‌یابد.
سر بزرگ
سر بزرگ شاتون یا همان یاتاقان بزرگ، به دو صورت طراحی و ساخته میشود. هنگامی که این قسمت از یاتاقان به حرکت در می‌آید، حرکت عمودی پیستون را به حرکت دورانی میل لنگ تبدیل میکند.
انواع شاتون
معمولا شاتون‌ها ظاهری مشابه یک دیگر دارند. حتی جنس همه آن‌ها به دلیل کاربرد یکسان، از فولاد است. با این وجود در موتورهای خطی و v شکل، شاهد تفاوت‌هایی در ظاهر شاتون هستیم. پس به طور کلی می‌توانیم آن‌ها را به دسته‌های زیر تقسیم کنیم.
- شاتون موازی
- شاتون ضربدری
- شاتون لولایی
دلایل خرابی شاتون
- تصادفات خودرو: همانطور که گفته شد جنس شاتون از فولاد است ولی ممکن است در اثر ضربات شدید وارد شده به جلوی خودرو، دچار شکستگی شده و کارایی خود را از دست بدهد.
- دنده معکوس در سرعت بالا: استفاده از دنده معکوس در سرعت های بالا علاوه بر این که باعث خرابی شاتون شده، باعث آسیب دیدن به دیگر قطعات خودرو نیز میشود.
- تقویت موتور خودرو: بعضی برای بهتر کار کردن موتور خودرو خود قطعاتی را بر روی آن نصب می‌کنند این کار ممکن است باعث شود فشار زیادی به موتور آمده و دیگر قطعات نیز تحت فشار قرار گیرند.
- ضربات شدید پیستون: در اثر نادرست وارد شدن سوخت به موتور خودرو فشار زیادی از طریق سیلندرها به پیستون و شاتون وارد می شود در نتیجه در اثر رفت و برگشت پیستون ضربه شدیدی به شاتون وارد میشود.
- اختلال در سیستم روانکاری: با توجه به اینکه قطعات موتور خودرو به طور مداوم با یک دیگر برخورد دارند، روانکاری آن‌ها در جلوگیری از فرسودگی و سایش بسیار موثر است. اختلال در روانکاری، احتمال خراب شدن شاتون را نیز افزایش می‌دهد.
- احتراق نامناسب: یکی از دلایل خراب شدن شاتون، احتراق نامناسب و غیرعادی در سیلندر است. بدین ترتیب فشار وارده به پیستون و شاتون نیز غیر طبیعی بوده و موجب اختلال در عملکرد آن‌ها خواهد شد.
دلیل شاتون زدن خودرو سراتو
یکی از عوامل گریپاژ کردن خودور شاتون زدن آن است، گریپاژ کردن به این معنی است که سطح روغن موتور خودروی شما به قدری کاهش پیدا کند که پیستون حالت خشک پیدا کرده و حرارت آن بالا رود. سپس با فشار زیاد به شاتون برخورد میکند و باعث شکستگی و آسیب شاتون میشود. نکته قابل توجه اینجا است که اگر خودروی شما در حال حرکت با سرعت خیلی بالایی باشد و این اتفاق رخ دهد ممکن است دیگر قسمت های خودرو نیز آسیب ببینند و خودرو متوقف شود. در این حالت ممکن است سرنشینان خودرو، صدای شدیدی از پیشرانه خودرو بشنوند که نشانه از آسیب دیدگی موتور است.
نشانه های شاتون زدن خودرو:
- شنیدن صداهایی از موتور خودرو
- روغن ریزی
- پرت شدن قطعات فلزی
فرق بین یاتاقان زدن و شاتون زدن در چیست؟
هر دو عمل به دلیل روغن کاری نادرست در موتور خودرو شما است. اما مشکل در یاتاقان ممکن است باعث شاتون زدن و مشکل در شاتون باعث یاتاقان زدن شود. صدایی تق تق مانند، با افزایش دور موتور بیشتر میشود که نشان دهنده یاتاقان زدن خودرو است ولی صدای شاتون زدن از اول تا اخر به یک صورت شنیده میشود، در بیشتر مواقع صدای شاتون زدن از یاتاقان زدن کمتر است، به این صورت میتوان تفاوت این دو اتفاق را مشاهده کرد. اما برای تشخیص درست باید به تعمیرگاه مراجعه کنید تا آن ها بااستفاده از دستگاه‌ها مشکل را پیدا کرده و هرچه سریعتر نسبت به حل مشکل خودروی شما اقدام کنند.
بیشتر بخوانید: علت روغن ریزی کیا سراتو
فروشگاه Gsp
در صورت بروز چنین مشکلاتی در خودروی خود و خرابی دیگر قطعات، میتوانید آن‌ها را با خیال راحت از Gsp خریداری کنید. GSP فروشگاه لوازم یدکی خودرو است. شما میتوانید برای خرید هر نوع قطعه لوازم خودروی خود به آسانی وارد وبسایت فروشگاه ما شده و به صورت اینترنتی آن را با بالاترین کیفیت خریداری کرده تا ما در سریعترین زمان ممکن آن را به دست شما برسانیم.